Prus Bolesław - Szkice i obrazki. T. 1

Szkice i obrazki

Czul, że w tej chwili pewne zdania są dla niego tylko pustym dźwiękiem i że ich treść pierzchła wraz z ubóstwem.
Natomiast z głębin umysłu jego wynurzyły się inne zdania, dziwnym jakimś, nieznanym mu dotychczas opromienione blaskiem:
"Najwyższa zręczność — mówił La Rochefoucault.
polega na tem, aby dokładnie znać prawdziwą wartość rzeczy. "
— To pewna — szepnął Wilski — że nie znam dotychczas wartości dwudziestu pięciu tysięcy rocznego dochodu.
Było już późno. Znużona Helenka ostrożnie uchyliła drzwi.
— Ty jeszcze pracujesz, Władziu?
— Tak! — odpowiedział, nie podnosząc głowy.
— Dobranoc ci!
takie masz gorące czoło.
— Jak zwykle.
— Mógłbyś dziś wcześniej się położyć, masz już przecie majątek... Dobranoc!
Omyliła się. Miliony odbierają sen.
Teraz przyszedł Władysławowi na myśl Grodzki. Wspomnienie inżyniera spotęgowało rumieńce na jego twarzy.
— Dobry chłopak — rzekł — ale strasznie szorstki.
Z kolei myślał o fabryce płótna, o swojej starej
ciotce, biednym rękawiczniku, który mu jakiś czas darmo obiady dawał, o ludziach niemających roboty, o projektach obrachowanych
na ogólny pożytek i niewymowna gorycz napełniła mu serce.
Przypomniał też sobie pewnego staruszka w piaskowym surducie, znakomitego filozofa i pesymistę, z którym się poznał w Paryżu.
I przed nim Władysław często rozwijał swoje ogromne plany.
Starzec słuchał go zawsze z pobłażliwym uśmiechem i w konkluzyi rzekł:
— Wielkie idee, oprócz wielu złych mają jednę dobrą stroną.
Oto: stanowią pewien rodzaj umysłowej wizykatoryi dla ludzi młodych i zdolnych, lecz ubogich!...
— Tak! — szepnął Władysław.
— Majątek mój jest za duży na to, aby go oknem wyrzucić, a za mały na uszczęśliwienie świata.
Gdybym go rozdzielił tylko między swoich współobywateli, na każdego z nich wypadłoby nie całe trzynaście groszy!...